FULL TEXT: Duterte speech to PRO12 officers in General Santos City
President Rodrigo Duterte. FILE PHOTO
PRESIDENT RODRIGO DUTERTE’S SPEECH
TO THE OFFICERS AND PERSONNEL OF POLICE REGIONAL OFFICE 12 (PRO12)
Covered Court Police Regional Office 12
Barangay Tambler, General Santos City
September 23, 2016
Secretary Sueno; Governor Mangudadatu; Governor Solon; Mayor Rivera; Police Deputy Director General Uyami, Jr.; Police Chief Superintendent Cedrick Train; the officers and men of the Philippine National Police; the officers and men of the Philippine Army; the Armed Forces, mga kababayan ko.
Could anybody give the ‘Tikas Pahinga’ order please.
Kaning mga mga pulis ba, pagka tikas pahinga mas dakog pilangkad kaysa mga Army. Ngano ka… I’d like to make an explanation to the Filipino people– hindi masyado tayo, trabaho ang… You know, when I was mayor for 23 years sa Davao, maraming namatay and I was one of the favorite whipping boy of De Lima about the human rights. Noong kasing na-OIC ako, right after the Edsa Revolution, noong na mayor ako magulo ang Davao. Lahat nandoon, and what was really worse at that time—it was a very bad policy but I… everybody thought at that time that it was good. Every Filipino or foreigner for that matter, would go and say that he is anti-communist… iyong Alsa Masa binigyan ng mga armas.
Arms were freely given to everybody, and when there was a slowing down… kasi sa Davao alam mo nagpalayo iyong mga komunista, wala na tayong panahon mag-istorya kung bakit. Ang naproblema ko ang mga hoodlums, then the shabu substance came into being. Hirap ako. So sabi ko, iyong mga durugista, iyong mga kidnapper, iyong mga holdaper, murder-for-hire, umalis kayo ng Davao kasi pag ayaw ninyo papatayin ko kayo. At iyong ibang umalis nga, buhay iyong iba. Iyong hindi naniwala, patay.
Article continues after this advertisementSo noon, there is a problem. Kasi lahat kasi ng namatay binibilang… well, pulitika una iyan, it’s started in politics. Yung lahat na namamatay diyan, pati nasagasaan, kukunan ng picture, padala ni Nograles doon kay De Lima, magkaibigan naman sila… pareho silang pangit.
Article continues after this advertisementSo (Sen. Leila) de Lima kept on hammering on me, due process due process, extrajudicial killing and I was the one of the few mayors na nana-national, and only because I was a criminal killing a criminal.
Ngayon, bakit sa Davao nahinto iyong droga, nahinto iyong… at least, barest minimum. Bakit ang Davao naging one of the safest cities in the world? Bakit ang Davao, ang negosyo pumasok at makita mo naman ngayon? Bakit ang Davao, ang mga tao doon medyo disiplinado, walang suplado? Bakit kami sa Davao, ang pakisama namin sa Moro pati Kristiyanos maganda? Well, one of the reason really is that parang neutral ako, in the sense that makalapit sa akin because my lola was a Maranao, my lolo was a Chinese but my father was a Cebuano.
So iyon ang sikreto ng Davao– ang unang umalis ang komunista. Kasi ang pag-iisip ko rin noon, parang sosyalista. But the Communist Party of the Philippines is the extreme, and they want to get government by armed struggle. So kami pagka-sosyalista namin, dito lang kami, maybe off center because my father ventured in Mindanao – nag-asawa siya dito, Mindanaoan. But we were really very poor. So I grew up in an environment of… hindi naman talaga iyong gutom, pero hirap… hirap.
Sabi ko, iyong mga durugista, iyong mga kidnapper, iyong mga holdaper, murder-for-hire, umalis kayo ng Davao kasi pag ayaw ninyo papatayin ko kayo. At iyong ibang umalis nga, buhay iyong iba. Iyong hindi naniwala, patay.
So madali kong maintindihan ang mga komunista. And as a matter of fact, last night I was talking with Jalandoni, because we were talking. Naintindihan niya ako. Kaya ako nakapagpunta ng Saranggani, sa bukid, kunin ko iyong mga nabihag na pulis, na army. Because I could talk sense to them. Bakit ba tayo magpatayan na pareho naman tayong pobre dito, so why do you have to weapon.
But those are the things na limitado ako, kasi mayor lang. Wala akong—ngayon naging presidente ako, bakit maraming patay? Na ngayon lahat ng patay—kaya ako galit, kung nakikinig kayo–mga foreigners ganito iyan. Makinig kayong mabuti ha ang hina pa naman ng utak ninyo. (whispers Bullshit kayong lahat.)
Kasi yung kung ako noong mayor sa Davao, ito iyong sinabi ko… hindi naman ako gago magsabi patayin mo. At alam ko na nag-aral kayo lahat, and you know the circumstances where you can kill a person legally or any other thing would be illegal ….. extrajudicial, iyong tinatawag nilang salvage.
Sa Davao kasi ganito–hanapin ninyo ang mga durugista, mga kriminal, mga holdaper, kidnapper; hanapin ninyo arestuhin ninyo; pag ayaw mag-surrender at lumaban and they present a violent resistance, and if you think that life– your life –as an arresting officer in danger, shoot them dead, period. That is the order until now sa inyo.
So De Lima kept on hammering on me, due process due process, extrajudicial killing and I was the one of the few mayors na nana-national, and only because I was a criminal killing a criminal. Ngayon, bakit sa Davao nahinto iyong droga, nahinto iyong… at least, barest minimum. Bakit ang Davao naging one of the safest cities in the world?
Kaya sa Maynila, sabi nila, Bakit patayan noong nag-umpisa si Duterte? Kasi ang pulis takot. Alam ko, 23 years ako, ang pulis pag na-demanda, on the day na—alam mo ang mga abogado ganyan iyan, abogado ako eh. Pag—hindi ba, idemanda ka ng pulis, mag-counter charge. At minsan iyong hearings sa pulis, iyong dinemanda niyang kriminal na i-wit, last to be heard. Iyong demanda ng kriminal sa kanya na una, and he gets suspended on that day, pero mga officer after two years, but that day, wala ng trabaho, wala ng pagkain, wala na. Hindi naintindihan ng mga loko-loko eh. Kaya ang mga police takot.
Noong ako na ang presidente sinabi ko, “Go out.” Ginanyan ko, “Go out and hunt down the criminals, arrest them and if they offer a violent resistance, and you think that life–ikaw ang mamatay, kung hindi siya. Tang ina, patayin mo sila,” iyan ang order ko sa iyo. That has not changed. Pag sinunod ninyo ako, wala kayong problema, ako ang bahala sa inyo. Hindi ako papayag na may militar o pulis makulong dahil sa utos ko kasi ang bayan natin hirap. Hirap na hirap ang bayan natin.
Sa droga, Santiago, he is an officer ng armed forces, sa PDEA (Philippine Drug Enforcement Agency) siya. I do not have reason to doubt about—hindi naman niya ako personal kalaban. He told us that there are 3 million addicts now in the Philippines, of late. Huwag mo na lang bilangin iyon. Iyong 700,000, it’s going up, it’s gonna reach a million mark by the end of this month. 1 million drug addicts plus 3 million noong sinabi ng PDEA, ilan iyan, di 4 million.
Sa Davao kasi ganito–hanapin ninyo ang mga durugista, mga kriminal, mga holdaper, kidnapper; hanapin ninyo arestuhin ninyo; pag ayaw mag-surrender at lumaban and they present a violent resistance, and if you think that life– your life –as an arresting officer in danger, shoot them dead, period. That is the order until now sa inyo.
Nag-usap kami ni Widodo doon sa Asean summit. Sabi ni President Widodo, “We have the same problem. I have 4 million addicts but there are about… almost—the largest, but—so ang Indonesia have a 300 million people; tayo 104, nearing the 4 million mark.
Itong mga puti, ang utak talaga puti. Bot pa sa bot los pad, walang dugo na—they cannot understand na ako hirap na hirap masyado dito ngayon. What am I supposed to do with the 4 million?
Sabi pa ng ano, easily done—kindly record it and give it to the idiots, mao—“Why is Duterte killing them? Sending to them to rehabilitation, would be good.” They do not know or they do not pretend to know or they are ignorant really. That in any government there is always the fiscal year–January to December. At that time it was Aquino, itong budget ko ngayon pinapatakbo ko sa inyo, was a budget that was prepared by Aquino the previous year to be implemented this year.
And the budget next year is being prepared now for implementation next year. Nobody but nobody at that time knew the magnitude of the contamination of drugs. Remember that I am a mid-stream president. Pumasok ako, ang budget umiiral na. Sila iyong gumawa, at I don’t know if they had any idea na ganoon pala karami ang tama natin.
Tama iyang DOH (Department of Health), wala silang budget niyan even the DSWD (Department of Social Welfare and Development) simply because this budget now does not contain the following expenditures. Hindi ako makakuha, hindi ako makautang because that would be illegal, na iyong budget doon sa iba niyang department igastos ko para sa rehab. Because that would be just like stealing from Peter to pay Paul – ika nga sa idiom. Eh naintindihan nila daldal nang daldal, putang ina. Ngayon hinintay ko lang.
Noong sinabi ko na “De Lima, you better hang yourself,” alam ko na. And that is why I am now—iyong mga Human Right hali kayo, hali kayo dito. So I would be inviting the Human Rights Commission, the EU, Obama – if he wants to come here, si Bangki—sabi ko man Bangkisun, Ban Ki-moon pala. Bangkisun-Bangkisun… iyon pala, sun and moon kasi. So I apologize for that faux pas. If you read it, then it’s faux pas, it’s pronounced fo ‘pä.
Iyan ang totoo, ngayon alam ko na. Sino ang nagpatay? May mga patay marami in legitimate police action. Mayroon ring napatay ang mga military sa Mindanao, it’s a purely military undertaking a police action. Iyong iba, iyong binabalot, sino nagpatay?
‘Why is Duterte killing them? Sending to them to rehabilitation, would be good.’ They do not know or they do not pretend to know or they are ignorant really.
Alam mo marami silang karibal. The most—makinig kayo—sabihin ninyo ito sa mga putang inang… bantay kayo sa akin, pagpunta ninyo dito. Di ba nila alam na pati mga police generals at pulis involved? At lahat iyong pinatay, nagpatayan sila because unahan na nila kasi these guys will be these killers. Nagpapatayan sila kung sinong pumait kay Garbo, sinong pumait kay Loot. Did it ever occur to you that there was also a silencing stage? Mostly sila sila lang. Pero ang patay lahat sawi na, tinatapon nila kay Bato, sa akin, sa pulis.
How stupid can you really get? Ngayon sabi ninyo, “Bakit mo iniinsulto?” Si Duterte sabi doon sa EU-Europe, pinaka-unpopular daw ako. Gago, tapos nang eleksiyon nanalo na ako dito. Ang boto dito ang popular, ang gusto mo… buang. Unpopular ako, and so? Tapos naman ang eleksiyon, six million nga ang margin eh. Tapos hindi daw ako statesman. Excuse me? Hindi raw ako statesman. Ang pagkaalam ko, tumakbo ako ng presidente, wala mang posisyong statesman doon sa amin. Ba, bakit mo man ako piliting maging statesman? Madumi raw ang bunganga ko, eh kasi tarantado kayo.
You know, why you get a retort to me that’s really bullshit? Because you are, yourself are bullshitting us. Hindi pa nga nila alam, hindi nga nila alam kung sino ang nagpapatayan. Why do you attribute all the killings in Manila to the police and me, when as a matter of fact you know that they were gangster including police generals? Di iyong unang birada di binabalot ng plaster. Sabi ko, that is not the job of the police to make mummies, sa Egypt lang ganoon. (laughter) Bakit mo gawaing mum… magsayang-sayang ng panahon? Why will we waste our time wrapping a body with… to make mummies out of those…
Kaya ako galit. Ako pagka… you just treat me fairly, wala man talagang… nagpapakumbaba ako. Ako, ganoon ako eh. Kung dito iyong tao, dito ako. Kung dito, dito ako. Hindi mo … nagsi-sir ako sa inyo, lahat mga opisyal. How do I address you? “Sir.” Eh kasi tayo, ako naman hindi naman—from the ranks rin ako eh. So nasanay akong mag-sir. Sanay ako, pag ano ako.. fiscal, special council—7, 6, 5, 4, 3, 2—pag 2 ano ang naging… OIC vice mayor ako ng Davao. Sa buhay ko, nagsi-sir ako. Maski yang mga policeman, “ma’am, sir.”
Marunong akong magrespeto sa kapwa ko tao.
Pero itong mga—lalo na iyong mga mayaman, o kagaya itong mga hambugero na mga ibang ano… sabi ko, “Ikaw America, sige ka Human Rights.” Ngayon na nga si Charlotte na iyan, state of emergency na, bakit? Eh Pinagbabaril iyong itim. Basta naka higa, “bang.”
Kaya sabi ko si Bato, magprepara ka kung sinong general padala mo doon sa America–rapporteur. Pa-imbestiga mo rin, and interesado tayo’t pinagbabaril nila iyang mga black people sa America. Ganoon iyang America eh, pointing at us… hindi niya alam that Vietnam is also pointing at his face. “Ikaw Duterte…” eh di ikaw rin – double barrel. Puta.
So what kung ayaw na nila? May China… di Russia. Nagpunta na nga si Bato. Nagpunta na si Bato doon, sabihin ko sa iyo punta ka doon. Eh kung magkalabuan ito, nabalik na. Oh Bato onsa man? Siya sir… “naata na, sir, nabuang na ta, didto na lang ta.” Isa ka pang intrigador. Mamaya, sulsulan itong Amerikano coup d’etat-coup d’etat dito.
Ang ibig kong sabihin, before you condemn… you know men—pakinggan ninyo ito ha, “Men judge best when they condemn.” Pinakamahusay na husga sa tao lalabas iyan, lalo iyong husga na iyan, kasamaan sa kapwa nila.
Before conducting—De Lima, sino ba nang… Human Rights, senador, wala mang finile (file) ni isa. Sige yawyaw sa akin. Ayaw ko naman siyang patulan kasi pangit siya. Baka patulan ko tapos, “Oh, sige mag-usap tayo mayor,” na.. Tapos, “Saan, ma’am?” “Ikaw, kung saan mo gusto.”
Alam ko na noon pa. Totoo alam ko na, kaya sinabi—di ba sinabi ko, “De Lima, I am listening to you.” Hindi niya nakuha eh, akala siguro niya nagbibiro ako. Ngayon hindi akalain, eh alam mo when you get to be president, marami na ring ibang bansa na… sige kaibigan tayo. So alam ko na. Di ba sabi ko, “De Lima, did I not tell you that I was listening to you?” Ang pagsabi ko, “Go hang yourself,” iyon na iyon. Dumaan na sa kamay ko. Pero hindi ako ang—sabi ko, hayaan ko sila Vit Aguirre. Siya iyon.
So ganito iyan, sabi ko sa mga opisyal ninyo “Be careful.” Kayong nasa likod mapoproblema kayo nito. Kami hindi na masyado. Narco-politics has entered the Philippine democracy. Bantay kayo diyan. Kaya ako hindi pumayag na mag-eleksiyon ngayon, kasi iyong mga mayor at governor na sabit, they would still have the money to spend and be in power.
If we cannot destroy the apparatus now—kayo, kayo, tayo, the next generation will be compromised. Ang anak ninyo na mga high school ngayon. Huwag na iyong nasa college na… iyon hindi na masyado, pero delikado para rin – ang mga apo ninyo. Sabihin ko sa inyo, ang pinaka—pinaka ano sa taong iyon, ang apo natin. Hindi pa nga tayo sa anak eh – apo, basta apo. Isang araw kami pag makipaglaro sa apo mo maligaya ka pa. Kaya sabi ko sa lahat, “I will end by saying—hindi pa pala.. huwag mo ng i-end kay—how many awardees? Ilan iyong dumaan dito? You get P200, 000 each.
Mamatay pa, marami pa diyan. Alam mo basta… remember, if I have time, you listen to me. Sino bang nag-aral sa Davao ng Basic Police Course, Officers Course? Iyong dumaan sa lecture ko? May notes pa kayo? Iyong matrix ko? Makinig lang kayo. Mayroon kasi ako, you know when I get married, I passed the Bar—Bar… ano Class ’72, Bar ‘72 ako eh. Noong nag-asawa ako bigla, nagka-anak ako, hindi ko akalain na mahirapan ako sa—so I had to teach diyan sa Police Academy sa Mintal. So, 1973 hanggang… hanggang ngayon nagle-lecture ako. Pag mag-lecture ako sa inyo, tignan ninyong mabuti, kopyahin—tignan ninyo iyong matrix nang dumaan sa akin. It’s about 1 hour, 1 hour 10 – 30 the most. Makinig kayo, iyon na iyon.
Iyon na iyon ang buhay ninyo pagka police. Alam mo na lahat, makinig—sundan mo lang iyong akin. Ganoon naman iyon. Arrest — with warrant, without warrant. With warrant – Court, without warrant – 9, 818 and 36 hanggang ngayon. Tapos iyon… filing of cases ito. Wala ng basa-basa. Alam ko man hindi kayo nagabasa noon, (laughter)basa-basa pa diyan. Ito Binisaya lang pero iyon na iyon, iyon na ang… Tapos, search, arrow — with warrant, subscription, residence, exactly ano iyan, without warrant at pursuit dito… eskape—eskapo. Iyon… iyon. But 30 minutes, iyon na iyong pulis, pag ka pulis mo.
Tapos dito, kasi bigyan ko itong mga military ng—because the advent is… next is terrorism. Hindi na masyado iyong long firearm. If we get lucky to have a peace agreement with the Communist, then they would—ito labanan ito ng covert. Bigyan ko iyan sila ng Glock. Magbili ako ng—lahat kayong sundalo bigyan ko ng Glock. Kasi kung wala ng kalaban, magkita kayo sa Bayan, mag-inuman iyong pulis dito, inuman iyong sundalo doon, pagkatapos magbarilan iyan sila. Parang mga gago, putang ina.
Ang basa ko minsan, army and police ang sunod. Buti hindi ko kayo inabutan, sapakin ko ito. Kayo mag-inom, pag human (dialect). Tapos mag-init tayo kasi katubong pikas, dugay na sa bukid, duwa na kakanoog, mag-ilo kapud ug (dialect). Barilan idayon, awarding-awarding, aasahan ko ang award ninyo. Sige nga huwag i-clip sa papel bahala ka diha.
So bigyan ko rin yan sila because the next generation is terrorism. Ah hindi muna—I cannot discuss the things that we plan to do. It’s not supposed to be public but mainly it’s gonna be something like a covert operation. Crime and detection iyan. Ang kalaban mo diyan; isa, dalawa, tatlo. If ever may encounter ka sa bukid, could not be more than 100. Ano iyon? But be careful, kasi itong komunista, mabilis iyan itong sila static iyan just like in …. And Basilan is a very small—I mean, if you get about 10 battalions there. I’m going to get something like… Lorenzana is asking 20,000 additional troops.
Ak o I’m—I would like… by next year tapos na sana. I don’t know how many months iyang SAF training. So I would have something like about 10 to dito, mobile to rural—urban, urban terrorism rather. But that will be… our planning and the days to come before Christmas. So, maghintay lang kayo.
You just do your work. Huwag kayong matakot, huwag kayong matakot na ano, just remember the guidelines. I gave you the standard, only if pagtingin mo in the convention by the Chiefs of Police sa Europe pati sa America, sa America ngayon pag sinabi down ka, down ka talaga o hands up ka, pag nagkamali hands up. Tapos ang kamay mo nag-travel sa bulsa. They are agreed now na… sabihin violation ng human rights. It is now agreed amongst them, na any overt action, pagsabi taas ang kamay tapos magbaba ang kamay mo kung saang bulsa, maski nagkamot ka ng itlog mo kay makati. Ah, putang ina patay ka. So hindi man iyan—malaman man. Pag mag bunot ng ganoon, huwag ka ng maghintay, (dialect). Wala ka ng panahon mag ano.
You know if you kill a person on a judgment, wala kang malaise except that you thought at that time that you were in danger, that is a good faith. Wala talaga iyang—ah, ikaw …. Hindi mag-aresto ka ng ganoon tapos nagkamali ka. You just—ito lang ang remember mo ha. Init eh… Hindi ako dumating kahapon, lilipat na. Kasama ko kasi ang ….
Ay ano, ano na lang, ito na lang. It’s always—gamitin ko lang itong figure ha. You are the policeman. Ano ka at that time sa engkwentro. Were you a policeman or not in the performance of duty? Meaning to say, kung ikaw ang pulis na kaharap mo ito, nagkabarilan kayo. Ano ang sitwasyon mo noon? Nagta-trabaho ka as a police in the performance of duty, iyon iyon.
Ngayon ikaw pulis, at the time nagkabarilan kayo. Ano ka? Wala nag-happy happy, kaharap iyong Army, tang ina nag agawan ng mic nagbarilan. At that time, ano ka? Were you in the performance of duty? No.
Iyan ang—ngayon ikaw pulis ka, may terorista dito, drug addict binaril mo, naka-auto ka, brrrrrt, tumama dito, sampung tao patay. You are again—you were engaged in a terrorist. Are you responsible for the killing here? No. Why? Because collateral damage iyon. You were in the performance of duty, you could not have stopped the bullets and you have every right to defend yourself–performance of duty and self-defense.
Ikaw pulis ka, sige, pangubra diya sa panga, panga—… diha sa sabungan, nag-away, may usa ka civilian… Are you in the performance of duty?
Ngayon, nagbarilan kayo doon sa …. may namatay dito tindera, marami man iyan sabungan, lumusot iyong bala mo. Liable ka dito? Yes. Because at that time you are not in the performance of duty. That’s about it.
Magpak-pakpak-pak, mga kumag.
Read here all of President Duterte’s speeches delivered during his visit to various military camps across the country.
